Erven

Gisteren had ik het over focus en nu snijd ik een nieuw onderwerp aan? Ja, want mijn vader of ik volgende week meega naar een avond over schenken en erven. Natuurlijk doe ik dat, en dan wil ik daar wel goed voorbereid aankomen. Zodat ik de vragen kan stellen waarop ik online niet zo makkelijk antwoord kan vinden.

Wat heb ik gevonden en welke vragen heb ik?

Ik beschrijf hier de zaken die voor ons relevant zijn. Mijn ouders leven allebei nog, zijn nog steeds gelukkig getrouwd met elkaar (al meer dan 50 jaar!) en ik heb een zus. Mijn zus en ik zijn allebei getrouwd. Ik heb geen kinderen, zij wel. 
Vandaag ga ik hier in op erven. Morgen (of een paar dagen later) schenken. 
Wat gebeurt er financieel als één van onze ouders overlijdt?

Verdeling

Volgens de wettelijke verdeling wordt de nalatenschap in gelijke delen verdeeld tussen partner en kinderen van de overledene. In ons geval dus ieder één derde deel. Kleinkinderen krijgen volgens de wettelijke verdeling niets.
Als je iets aan de wettelijke verdeling wil veranderen moet je dat in je testament laten opnemen.

Langstlevende ouder

Mijn zus en ik krijgen volgens de wettelijke verdeling allebei een geldvordering op onze langstlevende ouder ter hoogte van ons erfdeel. Hierover moet die ouder in principe rente betalen aan ons. Maar: die verplichte rente is momenteel gelijk aan de wettelijke rente (6%) minus 6%. Dat betekent dat de vordering in de praktijk renteloos is (zolang deze percentages gelden). We zouden tzt overigens een ander rentepercentage vast kunnen stellen als we dat willen. Welke regels daaraan verbonden zijn, moet ik nog uitzoeken. (Eventueel kan ik dat op de bijeenkomst vragen, maar op het moment is het niet mijn belangrijkste vraag.)

Het kan fiscaal gezien gunstig zijn die rente zo hoog mogelijk vast te stellen. De erfenis van de langstlevende ouder wordt door die rente op papier 'uitgehold', waardoor mijn zus en ik uiteindelijk minder erfbelasting zouden hoeven te betalen.

Belasting

Na iemands overlijden moet binnen acht maanden aangifte erfbelasting worden ingediend door de echtgenoot en de kinderen. De echtgenoot betaalt de erfbelasting voor de kinderen. Dat vermindert dan wel de schuld aan de kinderen. Én er moet aangifte inkomensbelasting van de overledene worden gedaan.

Tarieven erfbelasting bij overlijden in 2018

• partner en kinderen:   tot €123.248 10%, daarboven 20%
• kleinkinderen:             tot €123.248 18%, daarboven 36%
• overige verkrijgers:     tot €123.248 30%, daarboven 40%

Vrijstellingen erfbelasting bij overlijden in 2018

• partner: €643.194
• kinderen en kleinkinderen: €20.371
• overige erfgenamen: €2.147

Dat betekent in ons geval dat de langstlevende ouder geen erfbelasting hoeft te betalen.
Mijn zus en ik hoeven allebei over de eerste 20.371 euro geen belasting te betalen. Als we meer dan 143.619 euro erven dan moeten we over wat we meer erven 20% erfbelasting betalen. Over het bedrag tussen de 20.371 euro en143.619 euro betalen we 10%.

Bij de erfbelasting hoef je alleen de economische waarde van de spullen aan te geven: het bedrag dat de hoogste bieder ervoor geeft. (Dus niet de verzekerde waarde.)
Bij woningen geldt de WOZ-waarde in het jaar ván of ná het overlijden. Je mag zelf kiezen, en eventueel nog bezwaar maken tegen de waarde.

Let op: eventuele schenkingen die binnen 180 dagen vóór overlijden zijn gedaan, horen volgens de belastingdienst tot de erfenis en die moet je dus ook opgeven.
Vraag die ik ga stellen: Hoe zit dat als je nog een ouder over hebt?

Rente

Op het moment hoef je geen belastingrente bij aanslagen erfbelasting te betalen, maar vóór 2017 moest dat wel. Het kan zijn dat dat weer ingevoerd wordt, en die rente was vrij hoog dus het is raadzaam om dat te checken tegen de tijd dat het zover is. (Bah, het is nuttig om erover na te denken, maar het heeft iets confronterends om het zo op te schrijven.)

Je kunt een voorlopige aanslag aanvragen. Als je dat doet, krijg je die meestal vrij snel mét een betaaltermijn van 6 weken. Als je pas ná die uiterste betaaldatum betaalt, moet je invorderingsrente betalen (kan behoorlijk hoger zijn dan commerciële rente). Vraag dus niet te snel een voorlopige aanslag aan.

Verklaring van erfrecht

Een verklaring van erfrecht is een notariële akte waarin een notaris feiten vermeldt naar aanleiding van het overlijden van een persoon. Uit de verklaring van erfrecht blijkt wie de erfgenamen zijn, of zij de nalatenschap aanvaard hebben en wie gerechtigd is over de goederen die tot de nalatenschap behoren te beschikken. Een verklaring van erfrecht heb je vaak nodig om bankrekeningen te deblokkeren of om partnerpensioen te krijgen.

Ik heb me voorgenomen om samen met mijn ouders een lijstje van hun bankrekeningen, pensioenen en beleggingen te maken. Eventueel kunnen we ook al uitzoeken wat we voor het deblokkeren/aanvragen daarvan nodig hebben.

Ik heb voor dit onderzoekje dankbaar gebruik gemaakt van de sites van de consumentenbond, de belastingdienst en wikipedia.