Pandemic Emergency Financing Facility

Er blijken pandemie-obligaties te zijn. Wat? Inderdaad: wat? Pandemie-obligaties of rampenobligaties. In het kader van leren over de wereld van geld en financiën én de actualiteit een blogje over wat ik daarvan begrijp.

PEF

De Pandemic Emergency Financing Facility (PEF) is een financieel instrument van de Wereldbank. Het doel is de armste landen van de wereld te helpen met een extra financieringsbron bij een grootschalige, grensoverschrijdende uitbraak van een ziekte.

Pandemie-obligatie

Je kunt het zien als een soort verzekering, maar dan wel eentje die al uitbetaald terwijl de uitbraak nog bezig is. Omdat zo'n pandemieverzekering niet verkrijgbaar is op de markt, heeft de Wereldbank de pandemie-obligatie of rampenobligatie bedacht en in juli 2017 uitgebracht.

Uitbraak? Geen terugbetaling

Kort door de bocht is het een obligatie waarvan de hoofdsom na afloop van de looptijd wordt terugbetaald, tenzij er zo'n grootschalige, grensoverschrijdende uitbraak van een ziekte plaatsvindt in de tussentijd. In dat geval gaat het geld naar arme landen om ze te helpen adequaat te reageren op een uitbraak. De koper van zo'n obligatie loopt daarmee een risico en krijgt daarom een hogere rente (coupon) dan gebruikelijk (6,5-11,1% boven Libor).

Ingewikkeld

Natuurlijk zit het wat ingewikkelder in elkaar en natuurlijk is vrij precies omschreven wanneer sprake is van een grootschalige, grensoverschrijdende uitbraak van een ziekte. Daar zit in dit geval ook een probleem: volgens velen zijn de eisen te streng en duurt het te lang voordat landen gebruik kunnen maken van de financiering.

Twaalf weken

Zo moet de uitbraak al minstens twaalf weken bezig zijn, en moeten er in een tweede land al minstens 20 doden zijn gevallen (naast 250 doden in eerste instantie). Dat betekent dat de huidige uitbraak van het coronavirus nog niet aan de eisen voldoet, omdat deze nog geen twaalf weken oud is. Op zijn vroegst op 23 maart kunnen landen aanspraak maken op de faciliteit.

Hoge kosten

Een ander punt van kritiek is dat de kosten van de obligaties vrij hoog zijn voor de uitgevende instantie. Er moet immers een flinke rente betaald worden om te compenseren voor het risico dat de kopers van de obligaties lopen. Dat geld zou beter besteed kunnen worden aan preventie en voorbereid zijn op zo'n uitbraak volgens de critici.

Is het oké?

Ik heb te weinig inzicht in dit soort zaken om bovenstaande kritiek te kunnen duiden. Ik heb wel nagedacht over of ik dat soort obligaties zou willen kopen, even los van de risico-opbrengstverhouding (die ik ook niet goed genoeg in kan schatten).
Is het wel oké om op deze manier te willen verdienen aan zo'n verschijnsel? In eerste instantie zou ik 'nee' zeggen. Maar ik neig toch naar 'ja'. Je krijgt immers niet uitbetaald als de ramp zich voordoet. Daarmee is jouw belang als investeerder in lijn met het maatschappelijk belang.

Meer informatie

Jullie kunnen vast zelf heel goed googelen. Ik heb onderstaande bronnen gebruikt; allemaal in het Engels omdat ik geen Nederlandse kon vinden.
Site van de World Bank over Pandemic Emergency Financing Facility (PEF).
FAQ's met antwoorden van de World Bank over PEF.
Wikipedia over PEF.
Understanding the Mechanics of the Pandemic Emergency Financing Facility.

Ik heb ook de illustratie van de Wereldbank vertaald. Helaas bijna net zo slecht te lezen als het origineel op de site, maar als je het plaatje aanklikt, wordt het iets beter. Omdat ik het plaatje op de site niet kon lezen, heb ik gebruik gemaakt van het plaatje in de 'Operational Brief voor eligable countries'