Bespaarcentage - een stukje theorie

Iemand vroeg me wat allemaal meetelt als 'sparen', met name of stortingen in een pensioenverzekering en aflossingen op de hypotheek meetellen. Ik vind het soms ook lastig om te bepalen wat allemaal ‘meetelt’ voor het bespaarcentage (savings rate). Ik weet ook niet zeker of ik het goed doe. Omdat er veel over te zeggen valt, heb ik er dit blogje over geschreven. Dit is hoe ik het zie:

Het gaat erom dat je straks kunt leven van het rendement op je vermogen. Dat betekent dus dat je alles wat je dan moet en wil betalen, moet kunnen betalen uit het rendement dat je maakt op je vermogen (of eigenlijk max. 4% van je vermogen want de evt. rest van het rendement is voor inflatie en belastingen, en je zou in de goede jaren ook nog iets over moeten houden voor de jaren waarin je vermogen een keertje minder rendement opbrengt).

De berekening van het aantal jaren tot financiële onafhankelijkheid is volgens mij onder andere gebaseerd op de aanname dat je straks per jaar ongeveer hetzelfde uitgeeft als nu (gecorrigeerd voor inflatie). Wat je per jaar uitgeeft wordt berekend door wat je spaart af te trekken van je inkomen. Alles wat je wel of niet meetelt bij het ‘sparen’ heeft dus ook invloed op je (veronderstelde) ‘uitgaven’ straks. Dat is van belang in onderstaande redenering.


Vraag 1: Mag je stortingen in je pensioenverzekering meetellen?
Of je stortingen in je pensioenverzekering mee mag tellen als sparen, hangt in ieder geval af van de voorwaarden van je pensioenverzekering: Bijvoorbeeld: hoe en wanneer keert de verzekering uit? Als de verzekering pas uitkeert vanaf een bepaalde leeftijd, kun je het niet inzetten voor financiële onafhankelijkheid vóór die leeftijd.

Daarmee stuiten we op een onderdeel van MMM wat ik niet zo goed begrijp: Eén van de stappen die hij aanraadt, is om optimaal gebruik te maken van pensioenregelingen. Maar de rest van zijn theorie maakt volgens mij geen gebruik van die pensioenregeling. Zijn aanpak is gericht op het financieel onafhankelijk zijn vanaf een leeftijd ver voor de pensioengerechtigde leeftijd, en vanaf die vroege leeftijd voor eeuwig. Daar komt geen pensioen- of ouderdomsuitkering bij kijken. Je leeft immers van een deel van het rendement op je vermogen, en je teert niet in op je vermogen, sterker nog: je vermogen groeit om te corrigeren voor inflatie (volgens de theorie). Ik houd het er maar op dat het optimaal gebruik maken van pensioenregelingen bedoeld is als vangnet en om zo min mogelijk geld af te dragen aan de Staat.

Hoe dan ook: als je financieel onafhankelijk wil zijn vóór je pensioenverzekering uitkeert, mag je de stortingen niet meetellen als ‘sparen’. Je kunt er immers geen gebruik van maken op het moment dat je wil stoppen met werken. 

Maar als je het niet bij het spaargedeelte rekent, komt het ‘automatisch’ bij het ‘uitgaven-gedeelte’, en dat is ook niet correct, omdat je waarschijnlijk niet meer in deze verzekering stort als je financiële onafhankelijkheid hebt bereikt. Ik denk dat ik het bedrag zou aftrekken van mijn inkomsten en het bespaarcentage zou berekenen ten opzichte van het bedrag wat je dan overhoudt.

Rekenvoorbeeldje, stel:
 - je hebt een netto inkomen van 1.750 euro/maand,
 - je stort daarvan maandelijks 250 euro in je pensioenverzekering
 - je stort daarvan maandelijks 500 euro op je beleggingsrekening (want sparen op een spaarrekening is niet de goede manier volgens MMM), 

dan zou je bespaarcentage zijn: 500 euro van 1750 – 250, dus 500 euro van 1500 euro, dat is 33%.

Als je hiermee rekent, is je eventuele pensioenuitkering een extraatje (of een terugvaloptie voor als de beurs totaal ineen stort).

Als je geplande financiële onafhankelijkheid samenvalt met of begint tijdens de uitkering uit pensioenverzekering, zou je het mee kunnen laten tellen, maar hoe en wat precies is erg afhankelijk van je pensioenverzekering.


Vraag 2: Mag je aflossingen op je hypotheek meetellen?
Voor de aflossing op je hypotheek geldt volgens mij iets vergelijkbaars: hypotheekaflossingen tellen niet mee bij je spaargedeelte, want het leidt niet tot rendement/geld dat je uit kunt geven*. Maar het is ook niet een uitgave die je eeuwig zult hebben. 

Als je je hypotheek afgelost denkt te hebben als je met pensioen wil, kun je de aflossingen hetzelfde behandelen als ik hierboven beschrijf (niet meetellen bij je inkomen en ook niet bij je besparing). Bedenk wel dat de uitgaven voor onderhoud aan je huis misschien stijgen als je het langer in bezit hebt, en dat je daar dus ook ruimte voor moet hebben.

Als je nog een flinke tijd moet aflossen nadat je met pensioen gaat, dan tellen aflossingen niet mee bij je spaarbedrag en wel bij je inkomen.

Je kunt ongetwijfeld een optimum uitrekenen voor je situatie. (Gaat op mijn to-try-lijstje.)

Er is nog een scenario denkbaar: je hebt een hypotheek op een huis dat je verhuurt en waar je dus rendement op maakt. Hoe het dan zit, zou ik nog eens over na moeten denken. Ik denk dat het zo zit: het rendement is inkomen en wat je betaalt aan je hypotheek moet je daarvan aftrekken, niet als besparing, maar als minder inkomen.

*aflossen op je hypotheek betekent (in het algemeen) wel dat je kosten dalen en dat je vervolgens meer zou kunnen storten op je beleggingsrekening. Extra storten op je beleggingsrekening (als resultaat van de aflossing) telt natuurlijk wel mee.

Kortom: Als je wil bepalen of en hoe iets meetelt bij het sparen voor je pensioen, bedenk dan:

• of het bijdraagt aan het vermogen waarvan jij vrij over het rendement kan beschikken (zodra je met je pensioen wil);
• als het niet meetelt als ‘sparen voor je pensioen’ of het dan wel of niet bij je uitgaven hoort (met andere woorden: heb je deze uitgaven nog steeds als je met pensioen gaat?)

Je gebruikt het bespaarcentage om uit te rekenen hoeveel jaar het nog duurt voor je financieel onafhankelijk bent. Het is goed om je te realiseren dat het daarbij om een indicatie gebaseerd op aannames gaat. Weliswaar zijn het veilige aannames, maar toch: het is geen exacte wiskunde. Je kunt de beurs, inflatie en overheid niet exact voorspellen en je kunt je eigen uitgavenpatroon niet exact voorspellen; er spelen factoren mee waarop je geen invloed hebt.

Rentenier heeft er op zijn blog geld is tijd ook wat over geschreven. (Hij rekent anders dan ik, dan heb je wat te vergelijken.)

Op Networthify.com staat een handige calculator die ook rekening houdt met het vermogen dat je al hebt opgebouwd.


Ik ben wel benieuwd of er lezers zijn die fouten in mijn gedachtengang ontdekken of aanvullingen of vragen hebben.