20 februari 2017

Onbegrijpelijk koopkrachtverlies

"Koopkrachtverlies* relatief groot voor vrouwen na scheiding" kopt nu.nl. Vrouwen gaan er meestal veel harder op achteruit dan mannen. Gedeeltelijk snap ik dat. Vrouwen werken vaker in deeltijd en hebben dus ook een deelsalaris. Mannen werken vaker fulltime met bijbehorend salaris. Kort door de bocht levert de vrouw bij een scheiding een half voltijdsalaris in en de man een half deeltijdsalaris.

Ik vind het onderstaande zelf best ingewikkeld, kan daardoor ook niet garanderen dat ik het helder heb opgeschreven. Daarom maak ik nu vast even mijn punt, voordat je het mist omdat je afhaakt omdat de rest van de tekst ingewikkeld is:
Mijn punt
Regel als vrouw de financiële zaken voor na een scheiding goed. Als je voor de kinderen gaat zorgen en minder gaat werken, minder carrière kan maken, pas dan zonodig je huwelijkse voorwaarden aan. Daar is weinig romantisch aan en dat moet ook niet. Het maakt gewoon duidelijk welke keuzes jullie maken.
Zodra je het goed geregeld hebt, kun je dat romantisch vieren bij kaarslicht.
(Hetzelfde punt geldt voor mannen, maar die lijken dit al beter te doen.) 

Terug naar de cijfers over koopkrachtverlies
Want het wordt vreemder als je kijkt naar de cijfers van gescheiden echtparen met kinderen.
Mannen die alleenstaande vader worden door een scheiding verliezen  2,8% van hun koopkracht**.
Vrouwen die alleenstaande moeder worden door een scheiding verliezen 26,2% van hun koopkracht.

Als er geen kinderen zijn, zien de cijfers er als volgt uit:
Mannen verliezen door een scheiding 12,7% van hun koopkracht.
Vrouwen verliezen door een scheiding 31,6% van hun koopkracht.

In een tabelletje, koopkrachtmutatie bij scheiding


Als er kinderen zijn, en de mannen gaan voor de kinderen zorgen*** dan is hun achteruitgang in koopkracht veel kleiner dan die van de vrouwen die voor de kinderen gaan zorgen, ook relatief. Vrouwen die voor de kinderen zorgen gaan er ruim 9 keer zo veel op achteruit als mannen die voor de kinderen zorgen.
Als er geen kinderen zijn, gaan vrouwen er 2½ keer zo veel op achteruit als mannen.

Het is altijd lastig met statistieken en onderzoeken, wat mag je wel vergelijken en wat niet, wat is alleen een statistisch verband en wat is een oorzakelijk verband, en ik durf mezelf daar geen held in te noemen. Maar ik zie een verschil waarvoor een 'logische' verklaring zou zijn dat:

mannen die na de scheiding voor hun kinderen gaan zorgen nauwelijks minder gaan werken en/of meer gaan verdienen per uur, en/of voor de scheiding een vrouw hadden met nauwelijks inkomen.

Die mannen verliezen inderdaad weinig koopkracht want hun eigen inkomen wordt nauwelijks lager doordat ze niet of weinig minder gaan werken (ik acht het niet waarschijnlijk dat ze minder uren gaan werken en meer per uur verdienen) en ook niet het meedelen in het inkomen van hun vrouw verliezen want dat was er al niet of nauwelijks.

De vrouwen daarentegen gaan blijkbaar óf minder werken, óf minder per uur verdienen, óf verliezen koopkracht door het niet meer meedelen in het inkomen van hun man (of een combinatie).

Het zal niet allemaal te wijten zijn aan het verschil in inkomen met de (ex-)partner voor de scheiding. Hebben gescheiden vaders met inwonende kinderen gewoon minder tijd voor die kinderen? Kunnen die vaders beter onderhandelen over hun salaris en arbeidsvoorwaarden?

Partneralimentatie
Nou wordt bij de koopkracht ook partneralimentatie meegerekend. Dat zou ook een verklaring kunnen zijn. Mannen hebben dat dan blijkbaar beter geregeld dan vrouwen. En dat is iets wat ik echt niet snap. Als je tijdens je huwelijk minder werkt zodat je voor de kinderen kunt zorgen, dan neem je in die beslissing mee dat je als gezin grotendeels van het inkomen van je man moet kunnen leven. Dan regel je toch ook dat jullie van dat inkomen kunnen leven als je geen gezin meer bent (in ieder geval zo lang je je voorneemt om voor de kinderen te zorgen in plaats van te werken)? Ik kan er werkelijk met mijn hoofd niet bij dat je dat niet zou doen. Ik moet dan aan heel domme, volgzame gansjes denken. Maar ik weet dat dat niet zo is. Ik weet dat ook slimme vrouwen met een eigen mening dit niet goed regelen (dus voel je alsjeblieft niet aangesproken door mijn gedachte als je in de situatie zit). Hoe komt dat toch?

Verschil met partner die niet voor de kinderen gaat zorgen
Overigens heb ik in de tabel van het cbs wat regels weggelaten. Bijvoorbeeld de regel van de (ex-)partners die niet voor de kinderen zorgen. Als je daarnaar kijkt zie je dat het verschil tussen de vaders die niet voor de kinderen gaan zorgen en vaders die wel voor de kinderen gaan zorgen groter is, dan het verschil tussen moeders die wel of niet voor de kinderen gaan zorgen.


Vaders die niet voor de kinderen gaan zorgen zijn veel beter af dan vaders die voor de kinderen gaan zorgen: 12,4 procentpunt beter.
Moeders die niet voor de kinderen gaan zorgen zijn maar een beetje beter (minder slecht) af dan moeders voor de kinderen gaan zorgen: 4,0 procentpunt beter.

Is dat omdat de positie van moeders op de arbeidsmarkt zoveel slechter is doordat ze tijdens het huwelijk wel voor de kinderen hebben gezorgd?

Misschien maak ik naar aanleiding van het eerste tabelletje wel de verkeerde vergelijking. Als je het tweede tabelletje bekijkt dan maakt het voor vrouwen niet zoveel uit voor hun koopkrachtmutatie of er wel of geen kinderen zijn. Het maakt iets meer uit of ze wel of niet voor de kinderen gaan zorgen als die er zijn, maar ook dat verschil is niet zo groot.

Goed nieuws
Misschien maak ik me ook wel druk om een 'uitstervend' fenomeen. Het goede nieuws uit het cb-onderzoek staat niet in het nu.nl-artikel: Door de sterk toegenomen economische zelfstandigheid lopen gescheiden vrouwen nu minder risico in armoede te geraken dan tien jaar geleden. Er is wel dat flinke koopkrachtverlies, maar als dat een bewuste, eigen keuze is, omdat vrouwen nou eenmaal meer willen doen dan werken in hun leven, is daar niet zoveel mis mee. Ik hoop het van harte en ik neig ernaar te denken dat dat zo zou moeten kunnen zijn in onze maatschappij. Toch denk ik dat dat een iets te optimistische voorstelling van zaken is.

Scheidingen van homoparen worden in het onderzoek niet besproken. Ik vind het wel interessant om te zien of daar ook zoveel ongelijkheid is (dus dat de ene partner veel meer koopkracht verliest dan de andere) en of als er kinderen zijn, degene die voor de kinderen zorgt daar ook het hardst in koopkracht achteruit gaat.

Tot slot
Zoals ik al schreef: ik vind dit ingewikkeld en moeilijk te begrijpen. Ik ben wel benieuwd of jullie gekke kronkels in mijn redeneringen of gedachtes zien.


* Koopkracht is het gestandaardiseerd besteedbaar huishoudensinkomen gecorrigeerd voor de prijsontwikkeling op basis van de consumentenprijsindex (CPI).
Besteedbaar inkomen is het bruto-inkomen verminderd met betaalde inkomensoverdrachten (waaronder partneralimentatie), premies inkomensverzekeringen, premies ziektekostenverzekeringen en belastingen op inkomen en vermogen. (definities cbs)

** Het cbs gebruikt voor deze cijfers de mediaan ipv het gemiddelde.

*** Als er staat 'voor de kinderen zorgen' bedoel ik dat de kinderen bij diegene gaan wonen. Daarmee wil ik niet zeggen dat de ouder waar de kinderen niet wonen, niet of nooit voor de kinderen zorgt. Ik vind de formulering van het cbs in de tabelletjes ook niet helemaal scherp. Je bent namelijk nog steeds ouder als je kind niet bij je woont.

6 opmerkingen:

  1. ik kan hier zo snel ook niet zo heel veel mee. Sommige cijfers zijn ook helemaal niet logisch. Zoals die toename in koopkracht bij mannen waar de kinderen niet komen te wonen. Die betalen waarschijnlijk zowel partner- als kinder alimentatie en hebben ook nog een dak boven hun hoofd nodig (vaak het huis waar ze al woonden). Ik snap niet hoe die dan meer geld kunnen overhouden

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Als ik naar de definities kijk en het goed begrijp, houdt het cbs wel rekening met partneralimentatie maar niet met kinderalimentatie in deze cijfers. En de uitgaven voor je huis hebben ook geen invloed op de koopkracht. Het zegt dus niet zoveel over hoeveel geld je na aftrek van je vaste lasten nog overhebt.

    Enige reden voor die koopkrachtstijging bij mannen waar de kinderen niet komen te wonen die ik kan bedenken, is dat ze meer zouden gaan werken en meer zouden gaan verdienen na de scheiding (en dat weegt dan kennelijk op tegen de partneralimentatie). Maar echt logisch vind ik dat inderdaad ook niet.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Tja, ik ben zo'n 'domme gans' blijkbaar.
    Als mijn man weg zou gaan zou mijn koopkrachtverlies enorm zijn, en van mijn parttime salaris kan ik geen woning betalen, laat staan boodschappen en verzekeringen. Terwijl mijn man in ons huis kan blijven wonen. Maar hij zou veel meer hulp in moeten schakelen, schoonmaak, opvang voor de kinderen etc.
    Ik zou een andere baan moeten zoeken en deels afhankelijk zijn van de kinderalimentatie etc. Datklinkt allemaal niet fijn natuurlijk, maar ik ga daar geen rekening mee houden. In die zin, dat ik me daarop voor zou bereiden. Ik ga ervan uit dat wij bij elkaar blijven tot de dood, we zijn al zo lang samen. Zoveel investering gaan we niet zonder slag of stoot weggooien. We knokken voor onze relatie en zullen dat ook blijven doen is mijn uitgangspunt.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dat ik aan die beesten moet denken, wil niet zeggen dat je er een bent, zelfs niet dat ik dat vind. Ik vind het gewoon moeilijk te begrijpen. Dat zegt meer over mij dan over jou.

      Gelukkig* begrijp ik je uitgangspunt dan weer wel heel goed. Voor mij zit daar, voor wat betreft de zakelijke kant die altijd aan zo'n verbintenis zit (ook als je hem negeert, dan krijg je de standaard), alleen niet dezelfde consequentie aan vast als voor jou. We zijn nou eenmaal niet allemaal hetzelfde (ook gelukkig) :)

      *Hoe leerzaam verschillende inzichten ook zijn, ik vind het altijd fijn om het eens te zijn.

      Verwijderen
    2. Ik voel me niet aangevallen hoor! Dat heb ik misschien niet duidelijk genoeg verwoord.
      Toen ik trouwde was ik ziek, en kon ik niet werken door mijn ziekte. Er was zelfs geen zekerheid dat ik mijn studie kon afmaken (oftewel, misschien zat er een dikke studieschuld aan te komen). Mijn man trouwde met mij in de wetenschap dat hij misschien wel zijn hele leven voor mij moest zorgen.
      Gelukkig ben ik na een paar jaar genezen, en kan ik inmiddels ook zelf werken en is m'n studie af. Financieel is dit voor ons natuurlijk positief. Omdat ik het zo getroffen heb met mijn man, kan ik me dus niet voorstellen dat we uit elkaar gaan. En daarnaast ben ik nu dus wel in staat om deels in mijn levensonderhoud te gaan voorzien indien het anders loopt.

      Verwijderen
    3. Goed dat je je niet aangevallen voelt. Ik dacht het ook niet echt, maar wist het niet zeker.
      En: fijn dat je genezen bent en dat je het zo getroffen hebt met je man (hij vast ook met jou). Dat zijn de fijne dingen van het leven.

      Verwijderen